शनिवार, 7 सप्टेंबर 2024 पासून गणेशोत्सवला सुरुवात झाली. देशभरात गणेशजींचे मंडप सजले आहेत. महाराष्ट्रातील मुंबई आणि पुण्यात श्री गणेश उत्सवाचा जल्लोष आणि उत्साह शिगेला पोहोचला आहे.
मुंबईत दहीहंडीनंतर गणेशोत्सव मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. केवळ मुंबईकरच नव्हे तर देशभरातून आणि जगभरातून भाविक येथे गणपती पंडाल पाहण्यासाठी येतात. चला जाणून घेऊया मुंबईतील खास 7 गणेश मंडळांची माहिती.
1. लालबागचा राजा
'लालबाग चा राजा' हे मुंबईतील सर्वात लोकप्रिय गणेशोत्सव मंडळांपैकी एक आहे. मुंबईत तब्बल नऊ दशकांपासून 'लालबाग चा राजा'चा दरबार सजला आहे. लालबागच्या राजाची सर्वात मोठी खासियत म्हणजे इथे गणपती राजाप्रमाणे सिंहासनावर बसलेला दाखवला आहे.
मुंबईतील लोअर परळजवळ 'लालबाग चा राजा'ची पूजा केली जाते. गणेशोत्सवाच्या 10 दिवसांत दरवर्षी लाखो भाविक त्यांच्या दर्शनासाठी येतात. केवळ मुंबईकरच नाही तर आसपासच्या इतर शहरांतून आणि देश-विदेशातील लोक येथे येतात.
2. GSB चा गणेश
सर्वात श्रीमंत गणेश जी GSB सेवा मंडळाच्या पंडालमध्ये दिसू शकतात. येथे विनायक सोन्या-चांदीच्या मौल्यवान दागिन्यांनी सजलेला आहे आणि त्याला पाहण्यासाठी भक्तांची गर्दी होत आहे. हे 295 किलो पेक्षा जास्त चांदी आणि 66 किलो पेक्षा जास्त सोन्याच्या दागिन्यांनी सजवलेले आहे. त्यासाठी गणेशमूर्ती व पंडल यांचा विमाही काढला जातो.
3. गणेशगल्ली मुंबईचा राजा
गणेश गली गणपती मूर्ती, मुंबईचा राजा म्हणून प्रसिद्ध, हे मुंबईतील सर्वात जुने आणि सर्वात लोकप्रिय गणेश मंडळांपैकी एक आहे. लालबागच्या राजापासून काही अंतरावर असलेला हा पंडाल मुंबईकरांमध्ये तसेच इतरांमध्येही लोकप्रिय आहे. हे पंडाल दरवर्षी अद्वितीय आणि सर्जनशील सजावट थीम सादर करण्यासाठी प्रसिद्ध आहे. गणेश गल्ली मंडळे ही गणेशाची पर्यावरणपूरक नैसर्गिक मूर्ती बनवून पर्यावरणपूरक गणेशोत्सवाचा प्रचार करण्यासाठी प्रसिद्ध आहे. येथील मूर्ती सुमारे 22 फूट उंच आहे.
4. चिंचपोकळीचा राजा, चिंतामणी
चिंचपोकळीचा राजा, याला चिंतामणी असेही म्हणतात. यामुळे भक्तांच्या चिंता दूर होतात आणि त्यांच्या मनोकामना पूर्ण होतात. येथे भव्य सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित केले जातात आणि ते भव्य विधींसाठी देखील ओळखले जाते. चिंतामणी पंडालची रचना अनोख्या पद्धतीने केली आहे आणि त्यात मोठी मूर्ती आहे. वर्षभरात मंडळाने जमा केलेल्या रकमेपैकी सुमारे 60% रक्कम सामाजिक सेवांवर खर्च केली जाते.
5. खेतवाडीचा गणराज
मुंबईतील सर्वात उंच गणेशमूर्ती: हा पुरस्कारप्राप्त खेतवाडी गणराज मुंबईतील सर्वात सुंदर गणेशमूर्तींपैकी एक असल्याचे म्हटले जाते. 1970 पासून हे मंडळ 'सार्वजनिक श्री गणेशोत्सव खेतवाडी मंडळ' म्हणून ओळखले जाते. एकेकाळी हा परिसर पारशी, मराठी, मुस्लिम, ख्रिश्चन आणि हिंदूंनी भरलेला होता ज्यांनी गणेश उत्सवाच्या माध्यमातून एकात्मता वाढवण्याच्या लोकमान्य टिळकांच्या पुढाकाराला पाठिंबा दिला होता. भारतीय इतिहासातील सर्वात मोठी गणेशमूर्ती तयार करण्यासाठी कंपनी प्रसिद्ध झाली, जी 40 फूट उंच होती. खेतवाडी चा गणराज मूर्तीची सर्वात आकर्षक बाब म्हणजे जवळपास प्रत्येक गल्लीत गणेशमूर्ती असते. सध्या 28 ते 30 फूट उंचीच्या मूर्ती बनवल्या जातात.
6. अंधेरीचा राजा
उपनगरातील प्रसिद्ध गणेश: अंधेरीचा राजा हा उपनगरात जितका प्रसिद्ध आहे तितकाच लालबागचा राजा दक्षिण मुंबईत आहे. त्यामुळे जेव्हा तुम्ही मुंबईतील सर्वात प्रसिद्ध गणेश पंडाल शोधत असाल तेव्हा या दोन्हींना भेट द्या. गणेश चतुर्थीच्या वेळी अनेक सेलिब्रिटी आणि प्रसिद्ध व्यक्ती तिथे भेट देतात. दरवर्षी ही मूर्ती सारखीच दिसते आणि ही मंडळी गेल्या वर्षीपासून अधिक पर्यावरणपूरक होण्यासाठी प्रयत्नशील आहेत.
1966 मध्ये टोबॅको कंपनी, टाटा स्पेशल स्टील अँड एक्सेल इंडस्ट्रीज लिमिटेडच्या कर्मचाऱ्यांनी लालबाग ते अंधेरी येथे या विभागाची स्थापना केली. दरवर्षी, अंधेरीचा राजा मंडळाची विस्तृत आणि नाविन्यपूर्ण थीम असते, ज्यामुळे ते मुंबईतील सर्वात प्रसिद्ध गणेश मंडळांपैकी एक बनते. पत्ता- वीरा देसाई रोड, आझाद नगर अंधेरी (पश्चिम).
7. गिरगावचा राजा
मुंबईतील चर्नी रोड रेल्वे स्टेशनचा प्रसिद्ध पर्यावरणपूरक गणेश:- लोकमान्य टिळकांनी गिरगावात केसवी नाईक चाळ सार्वजनिक गणेशोत्सव मंडळ नावाचे पहिले आणि जुने मंडळ स्थापन केले होते. 10 दिवसांच्या उत्सवाची सुरूवात म्हणून सार्वजनिक ठिकाणी गणपतीची मोठी मातीची मूर्ती स्थापित करणारे ते पहिले होते. या मंडळाची गणेशमूर्ती शाडू मातीपासून बनवली असून ती पर्यावरणपूरक आहे. ही मूर्ती पारंपारिक महाराष्ट्रीयन फेटा (पगडी) ने सुशोभित केलेली आहे, जी वर्षानुवर्षे तिचा समानार्थी बनली आहे.
हेही वाचा