महालक्ष्मी धोबीघाट येथे मुंबई महापालिका प्राण्यांसाठी एक सुसज्ज असे चार मजली रुग्णालय उभारण्यात येणार आहे. वर्षाअखेरीज हे रुग्णालय उभारण्याची शक्यता आहे.
पाळीव जनावरे आणि भटके प्राणी मरतात तेव्हा त्यांच्या मृतदेहाची विल्हेवाट कशी लावायची हा मोठा प्रश्न आहे. प्राण्यांच्या मृतदेहावर अंत्यसंस्कार करण्यासाठी तीन ठिकाणी इलेक्ट्रिक मशिन (incinerator) सुरू करण्याचा निर्णय महापालिकेने घेतला होता.
शहरातील महालक्ष्मी, पश्चिम उपनगरातील मालाड आणि पूर्व उपनगरातील देवनार येथे हे इन्सिनरेटर सुरू करण्यात येणार आहेत. यासाठी पालिका साडेसतरा कोटी रुपये खर्च करणार आहे. त्यापैकी, मालाड येथे प्राणी स्मशानभूमी ऑगस्ट 2023 मध्ये सुरू होत आहे.
पाळीव कुत्री, भटकी मेलेली कुत्री, मांजर, पक्षी यांच्यासाठी स्मशानभूमीची सुविधा मोफत उपलब्ध असेल. त्यामुळे यापुढे जनावरांच्या मृतदेहांवर योग्य प्रकारे अंत्यसंस्कार करण्यात येणार आहेत.
महालक्ष्मी येथील आर्थर रोड कारागृहाच्या मागील भूखंडावर 300 जनावरांची क्षमता असलेले महापालिकेचे पहिले पशु रुग्णालय बांधण्यात येत असून त्याचे कामही पूर्ण झाले आहे. हे रुग्णालय सर दोराबजी टाटा ट्रस्ट आणि मुंबई महानगरपालिका यांच्या संयुक्त विद्यमाने या धर्तीवर बांधले जात असून त्याचे काम डिसेंबर 2023 पर्यंत पूर्ण होईल, असे मुंबई महापालिका आयुक्त इक्बाल सिंग चहल यांनी सांगितले. सर दोराबाजी टाटा ट्रस्टला 2018 मध्ये हे हॉस्पिटल बांधण्याचे कंत्राट देण्यात आले होते.
जनावरांवर उपचार करण्यासाठी मुंबईतील परळ येथे जनावरांसाठी एकच रुग्णालय आहे. मुंबईत गेल्या काही वर्षांत भटके व पाळीव प्राणी, कुत्र्यांचे प्रमाण लक्षणीय वाढले आहे. जनावरांच्या आजाराचे प्रमाणही वाढले आहे. त्याच वेळी, प्राण्यांपासून माणसांमध्ये पसरणाऱ्या रोगांचे प्रमाणही वाढले आहे.
मात्र मुंबईत खार येथे महापालिकेचे एकच रुग्णालय आहे. तसेच सर्वत्र जवळपास 200 खाजगी दवाखाने आहेत. उच्चभ्रू कुटुंबे त्यांच्या पाळीव कुत्र्यांसाठी, प्राण्यांसाठी खाजगी क्लिनिकचे दर घेऊ शकतात. परंतु गरीब कुटुंबांना त्यांच्या पाळीव प्राण्यांवर उपचार करणे परवडत नाही. तसेच मोकळ्या, भटक्या जनावरांनाही अंगावर आजार चढवावे लागतात. त्यामुळे महापालिकेने स्वत:चे पशुवैद्यकीय रुग्णालय सुरू करण्याचा निर्णय घेतला होता.
त्यानुसार 2018 मध्ये महापालिकेने जागा शोधून रुग्णालय उभारण्याचा प्रस्ताव तयार केला होता. महापालिकेचे श्वान नियंत्रण कार्यालय सध्या आर्थर रोड कारागृहामागील ३०४५.४० चौरस मीटर जागेवर असून त्या जागेवर हे रुग्णालय बांधण्याचे टास्क ऑर्डर देण्यात आले होते. या जागेवर हॉस्पिटल बांधण्यासाठी आणि चालवण्यासाठी टाटा ट्रस्टची निवड करण्यात आली होती.
सध्या या रुग्णालयाचे काम सुरू असून ते लवकरच पूर्ण होईल. या रुग्णालयात आंतररुग्ण विभाग, शस्त्रक्रिया कक्ष, स्त्रीरोग कक्ष, अपघात आणि आपत्कालीन कक्ष, आयसीयू, कर्करोग वॉर्ड, त्वचारोग कक्ष, शवागार, बाह्यरुग्ण विभाग, सिटीस्कॅन केंद्र, एमआरआय, रेडिओलॉजी, सोनोग्राफी, डायलिसिस केंद्र, रक्तपेढी आदींसह २५ विभाग असतील. या रुग्णालयात भटक्या प्राण्यांवर मोफत उपचार केले जातील.
'बांधा, चालवा आणि हस्तांतरित करा' तत्त्वावर रुग्णालय चालवण्यासाठी टाटा ट्रस्टसोबत 30 वर्षांचा करार करण्यात आला आहे. मूळ प्रस्तावात दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबातील पाळीव प्राण्यांवर या रुग्णालयात सवलतीच्या दरात उपचार केले जातील, असे नमूद करण्यात आले होते. तसेच या रुग्णालयात जखमी, आजारी व भटक्या जनावरांवर मोफत उपचार केले जाणार आहेत.
हेही वाचा